เดือนมิถุนายน เริ่มต้นเข้าหน้าฝนอย่างจริงจัง อากาศชื้นก็จะตามมาด้วยโรคหวัด ดังนั้นเดือนนี้ควรกินอาหารเพื่อป้องกันโรคหวัดไว้ก่อน โดยวิธีการหนึ่งที่ช่วยในการป้องกันการเกิดโรคหวัดก็คือการกินอาหารตามแบบธาตุเจ้าเรือนของคนไทยในสมัยโบราณ
: ธาตุดิน (คนเกิดเดือนพฤศจิกายน ธันวาคม มกราคม)
รสชาติอาหารที่เหมาะสมกับธาตุเจ้าเรือนคืออาหารที่มีรสขม ฝาด หวาน มัน เค็ม ผักพื้นบ้านและผลไม้ที่แนะนำให้รับประทาน เช่น ผักหวาน ขนุนอ่อน ผักโขม บวบเหลี่ยม ฟักทอง หน่อไม้ กล้วยดิบ สะตอ มังคุด ฝรั่ง เป็นต้น ตัวอย่างเมนูอาหาร เช่น แกงผักหวานปลาย่าง ยำผักกูด ส้มตำกล้วยดิบ แกงจืดหน่อไม้ สะตอผัดกุ้ง หน่อไม้ฝรั่งผัดน้ำมันหอย เมนูอาหารว่าง เช่น เต้าส่วน กล้วยบวชชี ฟักทองนึ่ง ตะโก้เผือก ส่วนเครื่องดื่ม เช่น น้ำอ้อย น้ำมะพร้าว น้ำตาลสด น้ำมะตูม นมถั่วเหลือง น้ำแคนตาลูป น้ำส้ม น้ำฝรั่ง น้ำลูกเดือย น้ำข้าวโพด น้ำแห้ว น้ำฟักทอง โดยการปรุงอาหารและเครื่องดื่มควรใส่น้ำตาลเพียงเล็กน้อย
: ธาตุน้ำ (คนเกิดเดือนสิงหาคม กันยายน ตุลาคม)
รสชาติอาหารที่เหมาะสมกับธาตุเจ้าเรือนคืออาหารรสเปรี้ยว เช่น มะนาว ส้ม มะขาม ตะลิงปลิงสับปะรด มะเขือเทศ มะยม มะกอก กระท้อน ผักพื้นบ้านที่แนะนำให้บริโภค เช่น ขี้เหล็ก แคบ้าน ยอดมะขาม มะอึก มะเขือเครือ มะเขือพวง สะเดาบ้าน มะระขี้นก มะระจีน มะแว้ง ใบยอ ตัวอย่างเมนูอาหาร เช่น ต้มยำ แกงขี้เหล็ก แกงส้มดอกแค แกงอ่อม น้ำพริงมะระขี้นก ผัดมะระใส่ไข่ ห่อหมกใบยอ แกงป่า ต้มแซ๊ปยอดมะขาม เมนูอาหารว่าง เช่น มะยมน้ำปลาหวาน สับปะรดหวานเย็น กระท้อนลอยแก้ว เครื่องดื่มน้ำสมุนไพรที่ช่วยบำรุงธาตุ คือ น้ำมะนาว น้ำส้ม น้ำสับปะรด น้ำมะเขือเทศ โดยการปรุงอาหารและเครื่องดื่มควรใส่น้ำตาลเพียงเล็กน้อย
: ธาตุลม (คนเกิดเดือนพฤษภาคม มิถุนายน กรกฎาคม)
รสชาติอาหารที่เหมาะสมกับธาตุเจ้าเรือนคืออาหารรสเผ็ด ผักพื้นบ้านที่แนะนำ ได้แก่ ขิง ข่า ตะไคร้ กระชาย พริกไทยอ่อน พริกไทย โหระพา กะเพรา ใบแมงลัก ขมิ้นขาว ขมิ้นชัน ผักชีลาว ผักชีล้อม กานพลู ตัวอย่างเมนูอาหารแนะนำ เช่น น้ำพริกปลาย่างกับผักนานาชนิด ต้มข่าไก่ ต้มยำกุ้ง ไก่ผัดใบกระเพราะ ปลาคั่วพริกไทยอ่อน ขนมจีนน้ำยาป่า ตัวอย่างอาหารว่าง เช่น บัวลอยน้ำขิง เต้าฮวย เต้าทึง มันต้มขิง ถั่วเขียวต้มขิง เครื่องดื่ม ได้แก่ น้ำขิง น้ำตะไคร้ โดยการปรุงอาหารและเครื่องดื่มควรใส่น้ำตาลเพียงเล็กน้อย
: ธาตุไฟ (คนเกิดเดือนกุมภาพันธ์ มีนาคม เมษายน)
รสชาติอาหารที่เหมาะสมกับธาตุเจ้าเรือนคืออาหารรสขม เย็น และจืด ผักพื้นบ้านและผลไม้ที่แนะนำ ได้แก่ ผักบุ้ง ตำลึง สายบัว ผักกาด มะระ มะรุม มะเขือยาว กระเจี๊ยบมอญ สะเดา ยอดฟักทอง กุยช่าย ผักบุ้ง บัวบก ขี้เหล็ก แตงโม มันแกว พุทรา แอปเปิ้ล ตัวอย่างเมนูอาหาร เช่น ผัดผักบุ้ง แกงจืดตำลึง ผัดสายบัวกับกุ้ง แกงส้มมะรุม แกงจืดมะระ ขนมกุยช่าย อาหารว่างที่เหมาะจะรับประทาน เช่น ถั่วแดงน้ำแข็งใส ไอศกรีมต่างๆ ส่วนเครื่องดื่ม เช่น น้ำแตงโมปั่น น้ำใบเตย น้ำเก๊กฮวย โดยการปรุงอาหารและเครื่องดื่มควรใส่น้ำตาลเพียงเล็กน้อย
ผศ.ดร.ฉัตรภา หัตถโกศล
อาจารย์ประจำภาควิชาโภชนวิทยา
คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
Infographic : Araya Sangtien
บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการเผยแพร่ความรู้สู่ประชาชน
ในชุดโครงการ “รวมพลัง ขยับกาย สร้างสังคมไทย ไร้พุง”
เครือข่ายคนไทยไร้พุง ราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย
สนับสนุนโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
หมอดูอาหารแนะ อาหารเสริมดวงชะตา กรกฏาคม
